احتجاج اخلاقی بر ضرورت زندگی پس از مرگ

کسی نیست که با پرسش از زندگی پس از مرگ روبه‌رو نشده باشد. از‌آنجا‌که پیامبران الهی و اوصیای ایشان پیغام الهی را در‌بارۀ زندگی پس از مرگ به مردم ابلاغ کرده‌اند، در این پژوهش تلاش می‌شود نشان داده شود درک ضرورت این ابلاغ در نهاد هر انسانی هست و شناسایی آن تنها نیازمند آشکارسازی است؛ از‌این‌رو به روش عقلی روشن می‌شود نظام احسن آن‌گاه درک خواهد شد که هیچ بخشی از آن نادیده گرفته نشود. اگر جهان طبیعت بدون جهان پسین وارد عقل شود، در برابر پرسش‌های عقل نظری به خلأ تبیین بر می‌خورد. این خلأ تبیین‌ در عقل عملی حکایت دیگری دارد. عقل عملی نه‌تنها آدمی را به سوی فعل اخلاقی سوق می‌دهد و او را بدان مکلف می‌سازد، بلکه جهان اخلاق را در کنار جهان طبیعت قرار می‌دهد تا معقولیت آن را به اتمام رساند. عقل بدون جهان اخلاق و زندگی اخلاقی در پس زندگی در طبیعت نمی‌تواند از معقولیت عمل اخلاقی پشتیبانی تام کند. در این نوشتار می‌کوشیم تا با استفاده از مفاهیم اخلاقی بر ضرورت وجود جهان دیگر استدلال کنیم. این استدلال با بهره‌مندی از مقدماتِ در دسترس همگان می‌کوشد خود را به مرتبۀ احتجاج برساند. نقطۀ عزیمت این استدلال، فهم عام از مفهوم اخلاقی «وظیفه» است.